Jak wykonać pikowanie w szwie? Nauka pikowania część 2

Często ten rodzaj pikowania jest jedynym sposobem na połączenie trzech warstw quiltu. Ponieważ jest prawie niewidoczne, stosujemy je tam, gdzie chcemy przede wszystkim wyeksponować wzór patchworku. Przy bardzo dużych projektach tę metodę wykorzystuje się też w innym celu. Niektóre quilterki traktują ją po prostu jako rodzaj fastrygi, która łączy całość w sposób dyskretny, tyle że na stałe. Dzięki temu mogą wyciągnąć z quiltu niewygodne szpilki lub agrafki i potem swobodnie pikować pomiędzy wykonanymi na początku szwami.

Angielska nazwa tej techniki brzmi Stitch in the ditch, gdzie ditch oznacza rów. W quiltingu jest to miejsce, w którym stykają się dwie łatki, czyli gdzie przebiega łączący je szew. Skąd taka nazwa? Metodę tę stosuje się tam, gdzie po zszyciu zapasy na szew zaprasowane są na jeden bok. Wtedy z tej strony znajdują się trzy warstwy tkaniny, tworząc rodzaju malutkiego garbku, zaś z drugiej tylko jedna. Wzdłuż tej wyższej części („pobocza”) biegnie rów (ditch), w którym ma znaleźć się szew (stitch) pikowania.
Pikowanie ma nie tylko zdobić, ale przede wszystkim odgrywa praktyczną rolę. Ma za zadanie połączyć trzy warstwy tak, by nie przesuwały się względem siebie i by jednocześnie wzmocnić całość. Dlatego metody Stich in the ditch nie stosujemy, kiedy łatki po zszyciu są rozprasowane na dwie strony. Wtedy szew pikowania szedłby nie po tkaninach, tylko po niciach szwu łączącego łatki, osłabiając go, czyli uzyskując efekt inny od zamierzonego.
Pikowanie w szwie na maszynie zajmowało kiedyś dużo czasu, zwłaszcza tam, gdzie było gęste. Wymaga też sporej gimnastyki – quilt przy każdym zakręcie, czyli zmianie kierunku, trzeba przekręcać, co jest bardzo niewygodne przede wszystkim w małych maszynach. Obydwu tym problemom można zaradzić. Po pierwsze, na szczęście producenci proponują już takie wypełnienia, przy których pikować można co 20-25 cm, co bardzo przyspiesza proces. Po drugie, po prostu warto tak sobie zaplanować pracę, by jak najdłużej pikować w ciągłej linii.

Stopki do pikowania w szwie - to one pomogę Ci podczas pikowania

To one odgrywają w tej metodzie pikowania zasadniczą rolę, jeśli chcemy, żeby ścieg był równy i jednocześnie dobrze ukryty.

Osoby początkujące, które nie chcą jeszcze inwestować w kosztowniejsze gadżety, mogą po prostu korzystać ze stopki uniwersalnej – najlepiej, żeby była przezroczysta, wtedy na bieżąco można kontrolować, czy szew wykonywany jest dokładnie tam, gdzie powinien. Ustawia się ją tak, by jej środek znalazł się tuż przy „poboczu rowu”.

Pamiętajmy, że przy pikowaniu mamy do czynienia z grubszymi warstwami, niż przy zwykłym szyciu, więc stopka uniwersalna może mieć tu problem. Nieco pomoże zmiana jej nacisku, czyli zmienić docisk stopki. W zwykłych maszynach reguluje się je specjalnym pokrętłem (na zdjęciu powyżej w mojej Janome 6260 QC „zeszłam” z 3 na 2). W maszynach komputerowych zmiany dokonuje się na ekranie monitora.

O wiele lepiej niż stopka uniwersalna przy pikowaniu sprawdza się walking foot, czyli inaczej stopka krocząca lub stopka z górnym transportem. Kiedy z niej korzystamy, quilt przesuwany jest od dołu przez ząbki transportera, a od góry przez mechanizm w stopce, w efekcie powstaje bardzo prosty szew z równymi oczkami ściegów. Taka stopka produkowana jest przez wszystkich producentów maszyn. W widocznej poniżej maszynie Janome Memory Craft 9450 QCP podobną rolę odgrywa system AcuFeed Flex, czyli wbudowany górny transport, który działa jednocześnie z dolnym transportem, równomiernie przesuwając nawet bardzo grube warstwy. Stopka AcuFeed Flex spokojnie znosi też nierówności „terenu”, czyli nie przeszkadza jej, że z jednej strony szwu jest więcej warstw niż z drugiej, co przy tej technice jest bardzo ważne (na zdjęciu po lewej widać spód stopki z charakterystycznymi dla niej metalowymi ząbkami, po prawej stopka w akcji).

Kolejnym udogodnieniem w pikowaniu Stitch in the ditch jest płoza umieszczona na środku stopki – wbudowana w nią na stałe lub montowana (z lewej strony na zdjęciu widać jej spód). Stopka ta w wersji podstawowej jest sprzedawana pod różnymi nazwami: stopka typu stitch in the ditch, stopka z prowadnikiem centralnym, stopka do ściegu krytego.

Osoby stosujące stopkę z górnym transportem (np. walking foot) mogą również korzystać z tego udogodnienia. Z lewej strony na zdjęciu powyżej widać stopkę AcuFeed Flex, w której można wymienić część dolną uniwersalną na część, która ma zamontowaną płozę na środku.
Jaka jest zaleta stopek z płozą? Metalowa blaszka opiera się o „pobocze rowu”, co zapewnia prosty szew, który biegnie tuż za nią. Trzeba tylko pamiętać, by igła była ustawiona dokładnie w pozycji środkowej, bo tylko wtedy można być pewnym, że będzie wbijała się dokładnie za płozą.

Jakie wybrać najlepsze nici do pikowania

Dyskretny szew zapewnią jedynie dyskretne nici, czyli albo cienkie, albo transparentne. Dzięki nim, nawet jeśli przejedziesz niechcący po „poboczu”, czyli przeszyjesz poza linią szycia, będzie to prawie niezauważalne.

Tym razem wskazana jest grubość nici 100, a nawet 120 WT, a przy okazji zamiana igły na cieńszą niż zwykle używana przy pikowaniu, czyli np. na 75/11. Jeśli wybierzesz nici transparentne, powinny być jak najlepszej jakości, by nie sprawiały problemów. Do nich w bębenku można użyć tych samych nici lub bawełnianych o grubości 50 WT. Przyda się też wtedy cienka i ostra igła, np. microtex 65.

Wprawdzie nici schowane są w „rowie”, mimo to ważne jest odpowiednie dobranie ich koloru, zwłaszcza w quiltach, które są wielobarwne. Tęczowy quilt ma ten sam wzór, co fioletowy na początku tekstu. Szew biegnie pomiędzy blokami składającymi się z pasków – zawsze obok tych zewnętrznych – i to właśnie nici w ich kolorach wybrałam do pikowania. W wersji na początku pikowałam nićmi ciemno- i jasnofioletowymi. W wersji tęczowej na przemian żółtymi i zielonymi. Nie zawsze jednak wszystko układa się tak łatwo.

Na zdjęciach poniżej wybrałam bezpieczną jasną szarość. Szew jest widoczny jedynie na dużym zbliżeniu. Kiedy patrzymy na quilt z dalszej odległości, w ogóle go nie widać.

Zanim przejdziemy (wreszcie!) do pikowania, mam jeszcze dwie uwagi. Łącząc wcześniej trzy warstwy, bez względu na to, czy używasz do tego szpilek lub agrafek, czy też fastrygujesz nićmi, staraj się omijać szwy, po których będziesz pikować. Po prostu nie trzeba wtedy co chwila zatrzymywać się, by wyciągać agrafkę lub usnąć nitkę. Nigdy nie zapominaj też o funkcji igła w materiale (w niektórych maszynach nazywanej pivot), kiedy robisz przerwę w pikowaniu. Ciężki przecież quilt może przesunąć się, nawet kiedy jest przyciśnięty stopką, ale nie zablokowany igłą. Trudno jest potem wbić igłę dokładnie w to miejsce, w którym przestało się pikować.

Zobacz jak pikować w szwie krok po kroku

1. Na początku każdego szwu wyciągnij nitkę spodnią na wierzch (o rozpoczynaniu i kończeniu pikowania przeczytasz w tym wpisie - Jak rozpoczynać i kończyć pikowanie? Nauka pikowania część 1

2. Przy dużej narzucie najlepiej jest zaczynać pikowanie w szwach, a w zasadzie każdy rodzaj pikowania, od środka ku brzegom, podobnie jak podczas fastrygi. Przyjrzyjmy się jeszcze raz narzucie w tęczowe paski. Najpierw całość podzieliłam na 4 ćwiartki, pikując od środka ku brzegom (czarne linie przerywane). Następnie zajęłam się kolejno ćwiartkami, w podobny sposób pikując każdą z nich. Od wykonanego szwu przepikowałam najpierw linie pionowe (szare linie przerywane), a potem prostopadłe do nich (amarantowe linie przerywane). Przy mniejszym projekcie, np. wielkości poduszki, można pikować od brzegu do brzegu.

3. Jak ułożyć dużą narzutę do pikowania, zwłaszcza w małej maszynie? Jednym ze sposobów jest zwinięcie jej jak dywan w rolkę, a raczej w dwie, i pozostawienie wolnego miejsca jedynie wokół stopki. Nie stosuję tego sposobu, ponieważ uważam, że jest on niewygodny. Narzuta zwinięta w ten sposób staje się sztywna i trudno jest nią manipulować. Poza tym w ten sposób jej ciężar kumuluje się w jednym miejscu, jeszcze bardziej komplikując pikowanie. Rozkładam narzutę po prostu w fałdy, spłaszczając jedynie miejsce wokół samej stopki. Maszyna, którą widać na zdjęciach (Janome 9450 QCP) ma aż 28 cm wolnego miejsca pod ramieniem, ale tak samo pikuję na mojej wysłużonej Janomce, która ma 18 cm.

4. Dłonie należy ułożyć płasko po obu stronach stopki. Służą jedynie do przytrzymywania trzech warstw, a nie do przyspieszania pracy ząbków transportera, czyli popychania narzuty. Ponieważ na zdjęciu powyżej korzystam ze stopki z płozą, która powinna być przysunięta do „pobocza rowu” znajdującego się z jej prawej strony, trochę zmodyfikowałam ułożenie dłoni. Kciukiem lewej przytrzymuję szew przed stopką, żeby wchodził równo pod jej środek. Palcem wskazującym i środkowym tej samej dłoni lekko (!) przesuwam quilt w lewo, żeby płoza stopki oparła się o „pobocze”. Prawa dłoń zajmuje się tym, co dzieje się za stopką, czyli przepikowaną częścią.
Kiedy ręce wyciągnięte są na tyle, że staje się to niewygodne, trzeba zmienić ich pozycję, a przy okazji poprawić ułożenie quiltu z obu stron stopki.

5. Nigdy nie patrzę podczas pikowania na igłę. To męczy oczy, ponieważ igła jest w ciągłym ruchu, poza tym odbija się od niej światło. Używając zwykłej stopki, sprawdzam jedynie, czy zaznaczenie na niej (rodzaj strzałki) albo nacięcie znajduje się dokładnie tuż przy garbku utworzonym przez trzy warstwy zszytej tkaniny, czyli mniej więcej milimetr od niego, by nie „wjechać na pobocze”. Chociaż przy prostym pikowaniu kusi mnie, by zwiększyć tempo, pikuję, nastawiając maszynę na średnią szybkość.

6. Jeśli pikuję po linii ciągłej, ale nie prostej, np. wokół kwadratu lub bardziej skomplikowanych kształtów, przy każdej zmianie kierunku, przemieszczając narzutę, zostawiam igłę w materiale.

7. Jeśli pikowanie kończymy, „dochodząc” do brzegu, po prostu ucinamy tam nitkę. Jeśli jednak kończymy gdzieś na środku quiltu, wyciągamy nitkę spodnią na wierzch i chowamy obydwie nitki ręcznie lub kończymy pikowanie maszynowo (patrz post - Jak rozpoczynać i kończyć pikowanie? Nauka pikowania część 1).

Pikowanie w szwach zakończone. Narzuta wielkości 100x100 cm przepikowana w godzinę. Jeszcze tylko, zanim obszyję narzutę lamówką, muszę pochować końce nici, a potem… ale o tym już w następnym poście.

Marzena Krzewicka
Z wykształcenia archeolog śródziemnomorski z dyplomem na temat historii ubioru i tkanin. Z zawodu dziennikarka działów mody, urody i urządzania wnętrz. Od dwudziestu kilku lat quilterka, czyli pasjonatka patchworków. Po tylu latach nadal nie wie, czy zszywać łatki, czy pikować. Dla nas pisze o tym ostatnim.

Zobacz następny wpis - Jak wykonać pikowanie równoległe do szwu? Nauka pikowania część 3